Over het muzikale leven van Math Niël
Van jazz tot salonmuziek, van operette tot carnavalslied, Math Niël liet overal zijn sporen na.
Over Math Niël
Vanaf zijn achttiende liet hij zich in het openbaar als pianist horen en werd pianist organist bij het orkest Symphonia.
Hij slaagde, als beste, bij het staatsexamen voor de
'middengraad' in Brussel. Hierdoor kon hij zijn pianostudie aan het Concervatoire in Luik starten. Hij sloot de studie af met een eerste prijs.
Enkele jaren later lag het muzikale accent anders en introduceerde hij in Limburg de swingende jazzmuziek met zijn orkest The Hot Players.
Het orkest bracht topmusici voort zoals Willy Schobben, meest bekende radio trompettist, en Jos Clebèr, dirigent van grote radio-orkesten. Maar ook leerde het de Limburgers de foxtrot dansen.
In de veertiger jaren was hij onder meer solopianist bij het populaire radio-orkest van Boyd Bachman, en maakte hij verder ook deel uit van bekende pianoduo´s in Den Haag en Utrecht. In Maastricht was Math Niël in die jaren onder meer bekend door optredens met zijn orkest in het Stadspark en in dancings, en verder in Limburgse schouwburgen en bij feestelijke gelegenheden. Daarna was hij vooral pianist entertainer en trad hij vele jaren op tijdens drukbezochte matinees bij V & D lunchrooms te Heerlen en Geleen.
Zijn muzikale klanken waren ook met regelmaat te beluisteren tijdens optredens voor de Regionale Omroep Zuid (ROZ) en Radio-Hasselt(B). Zijn spel was 20 jaar sfeerbepalend in het toprestaurant Château Neerrcanne. In de ‘Rhapsody in Blue’ met het Limburgs Symfonie Orkest (LSO), onder leiding van André Rieu, in Heerlen, Luik en Maastricht oogstte Math Niël veel waardering voor zijn optreden als concertpianist.
Over Math Niël
Samen met de Maastrichter Carnavalsvereniging ‘De Tempeleers’ gaf hij richting aan de nieuwe Maastrichtse muzikale Carnavalscultuur.
Naast deze symfonische activiteiten was hij een veelgevraagd pianobegeleider van bekende Nederlanse artiesten op hun tournee door zuid Nederland.
De componist Math creëerde gevarieerde luistermuziek. Van hem zijn een tachtigtal songs bekend. Naast zijn muzikale creativiteit, bleek hij ook een gevatte tekstschrijver te zijn. Niëls composities werden gespeeld door radio-orkesten en door muziekkorpsen in het hele land. Verschillende van zijn Mestreechter leedsjes’ groeiden uit tot traditionals, zelfs het schutterslied de Grenedeer uit Gronsveld wordt na zeventig jaren nog gezongen.
In 1948 componeerde hij de operette Donna Marguerita naar een libretto van Elseviers-redacteur Martin W. Duyzings.
Te vroeg, namelijk op 29 november 1970, moesten wij door het overlijden van Mathieu Niël afscheid nemen. Zijn boeiende muzikale activiteiten nodigden uit tot het schrijven van een prachtig geïllustreerd, documentair boek ‘High in the Sky‘.
High in the Sky: het boek over Math Niël
In 1948 reisde Math Niël vanuit New York terug naar zijn geboorteplaats Maastricht. Tijdens deze terugreis dacht hij terug aan zijn bijzondere maanden in de Verenigde Staten, waar hij wereldberoemde musici en producers ontmoette en zelf ook optrad. Wat hij zich misschien niet realiseerde, was dat hij dezelfde weg volgde als de scheepsmuzikanten die twintig jaar eerder jazzmuziek naar Europa hadden gebracht, een muziekstijl die hij vóór de oorlog in Limburg introduceerde met The Hot Players.
Een muzikale reis naar Amerika
Dankzij zijn dagboek en gesigneerde foto's weten we hoe Math deze periode beleefde. Hij ontmoette grootheden als Marian Anderson,Count Basie, Duke Ellington en Gene Krupa en trad op in studio's en zalen. Voor de zoon van Maastrichtse ouders voelde deze muzikale ontdekkingsreis als een snoepwinkel vol inspiratie en nieuwe kansen.
Terug naar Maastricht
Hoewel Math serieuze aanbiedingen kreeg om in Amerika te blijven, koos hij voor zijn geliefde Maastricht. Daar zette hij zijn veelzijdige carrière voort als componist, pianist-entertainer en begeleider van artiesten. Zijn optredens in Château Neercanne en zijn musicshop en woonhuis in de binnenstad – die fungeerden als ontmoetingsplekken voor kunstenaars – maakten hem tot een vaste waarde in het culturele leven.
Een familie vol muziek
High in the Sky gaat verder dan alleen het verhaal van Math. Het boek schenkt ook aandacht aan zijn muzikale familie: van hoornblazer Christiaan Niël tot componist Matty Niël en de Nederlandse topsopraan Hélène Cals. En niet te vergeten de klassieke zangeres en commediënne Gertrude Niel. Samen vormen zij een rijke traditie die generaties lang bijdroeg aan de Limburgse muziekcultuur.
Een blijvende erfenis
Met High in the Sky wordt niet alleen het leven van Math Niël vastgelegd, maar ook dat van zijn familie en medemuzikanten. Het boek is daarmee een unieke ode aan een muzikale erfenis die Maastricht en Limburg blijvend heeft verrijkt.
Composities
Je zou de composities van Math in drie groepen kunnen indelen. Tot zijn luistermuziek horen Spaanse tango’s, marsen, foxtrots e.d. Verschillende werden door bekende ensembles van de radio gespeeld zoals de Amsterdamse politie kapel, Cosmopolitan orkest, Metropole orkest, Willy Schobben, Boyd Bachman en Arie Malando. Zijn meest bekende nummers zijn geregistreerd op cd’s uit onze webshop. Ook nu nog wordt deze muziek uit de vijftiger jaren gespeeld, ze is prettig om te horen. (a tribute en Signature)
Een andere groep zijn de prachtige melodieën uit zijn unieke operette Donna Marguerita. De Stichting Maniel reconstrueerde muziek en libretto ruim tien jaren geleden. De succesvolle opvoering werd vastgelegd op Dvd en is via onze webshop te verkrijgen.
De honkvaste Maastrichtenaar Math werd uitgedaagd door de Maastrichtse cultuur. Hij schonk aan zijn stadsgenoten een vijf en twintigtal melodieën, waarvan ze gelukkig werden. Uit die derde groep zijn de carnavalsliederen en de clubliederen van MVV het meest gezongen, maar ook andere liedjes met Maastrichtse inslag op de cd Nostalzjie worden graag beluisterd.
Uitgebrachte CD's
De Stichting Maniel bracht vijf cd’s uit met composities van Math Niël:
A Tribute to Math Niël – De Oekraïense bajanspeler Volodymyr Kurylenko vertolkt twaalf ingetogen werken waarin de originele melodieën prachtig tot hun recht komen.
Nostalzjie – Een feest van herkenning met carnavalsliederen en MVV-clubliederen, uitgevoerd door Maastrichtse orkesten en met medewerking van oud-spelers, stadsprinsen en het koor De Elf van Tricht.
Signature – Registratie van de Math Niël-matinee in de Bonbonnière (2009), met gevarieerde muziek uit de vijftiger jaren.
Harmonie St Michaël ontmoet Mathieu Niël – Vijf marsen, waaronder het MVV-supporterslied en de Limburgse Mijnwerkersmars, opgenomen door de Harmonie van Heugem.
Donna marguerita – video opname van de operette uitvoering in de oude Maastrichter Schouwburg, La Bonbonnière.
